Betere concentratie dankzij Neurologische Muziektherapie

Dat Musical Attention Control Training (MACT) aandachtfuncties van patiënten met ziekten zoals MS, Parkinson en dementie kan verbeteren is al langer bekend. Maar het is nog niet duidelijk of MACT ook effectief is voor mensen met de ziekte van Huntington. Muziektherapeut Marlies Brandt bereikte met MACT goede resultaten bij twee nog thuiswonende cliënten met Huntington en wil graag onderzoek doen naar deze therapievorm. Samen met onderzoeker Loes van Dusseldorp presenteerde ze op het EHDN-congres haar bevindingen, die ze in deze blog toelicht.

MACT is een functionele behandeling, waarbij muziek wordt gebruikt om verschillende vormen van aandacht te trainen. Meestal begint het heel simpel: de cliënt heeft een percussie-instrument – een conga bijvoorbeeld – en ik ook. De cliënt volgt wat ik doe en gaat daarin mee. Hij moet dus continu opletten. Dat is de simpele vorm: als ik speel, speelt de cliënt ook. Speel ik niet, dan speelt hij ook niet.

Concentratie volhouden

In een volgende stap kunnen we meer instrumenten gebruiken die in een bepaalde volgorde bespeeld worden. De cliënt volgt dat dan weer. Dat is al iets lastiger. Ook gebruik ik soms een klankschaal en krijgt de cliënt de opdracht pas na het uitklinken van de klankschaal een vooraf door mij voorgespeeld ritme te spelen. Hierbij worden zowel de concentratie als het kortetermijngeheugen getraind. Daarbij moet je je aandacht heel gericht inzetten. De training kan dus steeds ingewikkelder gemaakt worden, waardoor we nog meer een beroep doen op het volhouden van de concentratie.

Vertaald naar de thuissituatie helpt het mensen om te schakelen van het ene naar het andere onderwerp. Bijvoorbeeld in een situatie waarin je een mail schrijft, en je partner komt binnen en begint over iets anders te praten.

Stabiel functioneren in de thuissituatie

Neurologische muziektherapie (NMT) is ontstaan binnen de revalidatie. Daar wordt het bijvoorbeeld gebruikt voor mensen die hersenschade hebben opgelopen na een ongeluk. Met NMT-interventies kun je bepaalde hersengebieden activeren. Bij revalidatiepatiënten kun je met muziek het neurologische netwerk versterken en blijvende verbeteringen bewerkstelligen. Huntington is een progressieve ziekte, dus bij mensen met de ziekte van Huntington kun je met deze interventies geen permanente verbeteringen aanbrengen. Maar we kunnen MACT wel gebruiken om het functioneren van een cliënt in de thuissituatie stabiel te houden.

Deze therapie is daarom heel zinvol voor mensen die nog thuis wonen. Dan is het vooral belangrijk om concentratie- en aandachtfuncties op een aanvaardbaar niveau te houden. Maar op een gegeven moment, als iemand in een verder gevorderd stadium van de ziekte is, verleg je als behandelaar je focus naar andere probleemgebieden. Dan kan het zijn dat er meer aandacht besteed moet worden aan verwerking, eventuele psychiatrische symptomen, geagiteerd gedrag of motorische onrust.

Aantoonbaar resultaat

Bij de cliënt die als casus op deze poster staat heb ik inmiddels de zogenaamde ‘trail making test’ ingezet als meetinstrument en kan zo aantonen dat zij zich dankzij deze interventie beter kan concentreren. Bij deze test staan bijvoorbeeld punten van 1 t/m 25 op een A4, die de cliënt met een pen in een lijn moet verbinden. Het is heel interessant om te zien hoe dat zich door de tijd heen ontwikkelt. Als volgende stap wil ik met deze cliënt kijken of ik in haar thuissituatie metingen kan doen, om te zien hoe het daar gaat. Ze geeft zelf aan dat ze zich thuis beter kan concentreren en dat gesprekken voeren makkelijker gaat. Uiteindelijk is het heel belangrijk dat zij het gevoel heeft dat het beter gaat. Maar daarnaast vind ik het ook relevant om daar harde gegevens over te krijgen.

Ik vond het belangrijk om deze interventie te presenteren op het EHDN-congres, omdat ik wil dat er zicht op komt dat je al in een vroeg stadium muziektherapie in kunt zetten om functies te trainen. Ik wilde dat met mensen delen en daar feedback op krijgen, maar ook aangeven wat mijn plannen waren. Dat was ook de drive van de cliënt om aan de poster mee te werken: zij vindt dat MACT aan meer Huntington-cliënten aangeboden moet worden, omdat het bij haar werkt.

Bekijk hier de posterpresentatie over MACT.