Hoe het begrijpen van eiwit-mutaties bij Huntington een basis kan vormen voor toekomstige behandeling

Mutatie van het huntingtine-eiwit is een kenmerk van de ziekte van Huntington. Hoe gedraagt huntingtine zich op moleculair niveau, en hoe kan een passende behandeling voor deze mutaties ontwikkeld worden? Deze vragen zijn meer dan tien jaar lang de basis geweest voor mijn onderzoek naar de ziekte van Huntington. Zoals in maart reeds op Huntingtonnet te lezen was, ben ik één van de ontvangers van een subsidie van 250.000 euro van Campagneteam Huntington voor wetenschappelijk onderzoek naar Huntington. In dit blog zal ik meer inzicht bieden in mijn onderzoek en de bestemming van de subsidie.

Start in Amerika

In Amerika werkte ik vijftien jaar lang aan de ontwikkeling van nieuwe methoden om te kijken hoe eiwitten zich gedragen, en specifieker hoe zij zich verkeerd gedragen in ziekten. Met name gaat het daarbij om een technologie die vergelijkbaar is met een MRI in het ziekenhuis, maar dan gericht op moleculen. Daarmee kunnen we dan de gedragingen van eiwitten in kaart brengen. Op aandringen van een al jarenlang aan Huntingtononderzoek verbonden collega besloot ik om te kijken of we die techniek ook  geschikt konden maken voor onderzoek naar Huntington. Door met mijn specialisme vanuit een nieuwe invalshoek naar Huntington-onderzoek te kijken, hoop ik een positieve bijdrage te kunnen leveren aan het leven van Huntingtonpatiënten.

Het onderzoek

In 1993 werd het Huntington-gen ontdekt, een DNA mutatie die de ziekte van Huntington veroorzaakt. Door deze mutatie veranderd het eiwit huntingtine in zijn gedrag en lijkt het ook de ziekte veroorzaken. Kleinere stukken van het eiwit klonteren samen en hopen zich op in de hersencellen, waardoor deze slechter functioneren en uiteindelijk afsterven.

Met mijn techniek kijken we niet direct naar het ontstaan van het eiwit of het klonteren ervan, maar juist een stap verder. Als het eiwit eenmaal geklonterd is, hoe ziet het er dan uit en wat doet het dan?

Het is de visualisering van dit gedrag die volgens mij belangrijk is om de ontwikkeling van Huntington te begrijpen en daarmee ook voor het bestrijden en behandelen van de ziekte. De relatief ver gevorderde inzichten van de genetische oorzaken van Huntington, in vergelijking met soortgelijke ziekten, bieden ook hoop en motivatie. Als we nu kunnen helpen om de daaropvolgende stappen in het verloop van de ziekte beter te begrijpen, dan leidt dat ook tot meer ideeën over wat we ertegen kunnen doen.

Tot augustus 2018 heb ik in aan de universiteit van Pittsburgh de gedragingen van huntingtine onderzocht. Sinds vorig jaar ben ik gelieerd aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar ik verder werk aan het ontwikkelen van onze techniek om eiwitten op atomair niveau te bestuderen.

Tegelijkertijd zullen we samenwerken met andere afdelingen binnen de universiteit waar men zenuwcellen kweekt en analyseert. Zo kunnen we bekijken wat er gebeurt als een zenuwcel door invloed van de gemuteerde huntingtine-eiwitten afsterft. Tegelijkertijd zullen we zo kunnen kijken of we het eiwitgedrag bij kunnen sturen om dit afsterven af te remmen of te voorkomen. Dit laatste is natuurlijk van belang omdat het een basis kan vormen voor toekomstige behandeling van de ziekte.

Voortzetting onderzoek

De subsidie van Campagneteam Huntington biedt de mogelijkheid het onderzoek dat ik in Amerika heb opgestart in Nederland voort te laten zetten. Hierbij word ik geholpen door een promovendus, waardoor de subsidie niet alleen leidt tot nieuwe vooruitgang in het onderzoek, maar er ook aan bijdraagt dat een nieuwe specialist kan worden opgeleid. Dit biedt blijvende waarde in het onderzoek naar Huntington.